QR-Code یک رمزینه (بارکُد) دو بعدی با ساختار ماتریسی (صفر و یک) می باشد که دارای ظرفیت پذیرش حجم زیادی از اطلاعات متنی بوده و به منظور رمز گشایی آسان محتویات آن با سرعت زیاد طراحی شده است. این رمزینه ها دارای ساختار مربعی شکل است، که اطلاعات در آن به صورت نقطه های مربعی کوچک مشکی که به آن ها واحد یا Module گفته می شود،

بر اساس الگوی استاندارد (ISO/IEC 18004:2006) ایجاد و می‌تواند حاوی نشانی وب، پیامک، اطلاعات تماس با فرمت کارت ویزیت، شماره تلفن، قیمت و مشخصات یک کالا به صورت همزمان، یا هر نوع نوشته و داده‌ دیگری باشد.

تاریخچه

 QR-code درسال ۱۹۹۴ بوسیله یک تیم از مهندسان شرکت Denso Wave که از شرکت های اصلی کمپانی Denso و از شرکت های فرعی کمپانی Toyota ژاپن است، با مدیریت آقایMasahiro Hara و متشکل از آقایان Motoaki Watabe، Tadao Nojiri، Takayuki Nagaya، Yuji Uchiyama، ابداع و به منظور ردیابی قطعات در صنایع تولید خودرو مورد استفاده واقع شد. QR-code این اجازه را می داد تا خواندن و تفسیر اطلاعات ۲۰ برابر سریعتر از نمونه های قبلی انجام گرفته و در کنار افزایش چشمگیر اطلاعات قابل ذخیره، نتیجه آن، فرصت جدید و نامحدودی بود برای اتصال دنیای مجازی و فیزیکی به یکدیگر.
این رمزینه ها در ژاپن بسیار فراگیر بوده و بیشترین کاربرد را میان بارکد‌های دوبُعدی دارد؛ همچنین پس از پذیرش به عنوان یک استاندارد بین المللی از سوی موسسه ایزو و معرفی عمومی این نوع از رمزینه ها از اوایل دهه اول ۲۰۰۰ میلادی، به سرعت استفاده از QR-Code در سرتاسر دنیا فراگیر و علاوه بر شرق آسیا، در اروپا و آمریکا نیز کاربرد های فراوانی از جمله در صنعت تبلیغات و بازاریابی، اطلاع رسانی های نوین، انبارداری و ردیابی قطعات و… پیدا کرد. هم اکنون در اغلب کشورها از جمله ایران استفاده از رمزینه پاسخ سریع رو به گسترش می باشد.

کاربردها

این نوع رمزینه ها (QR-codes) که در ابتدا با هدف استفاده در تولید تجهیزات صنعتی ابداع شد، امروزه کاربرد های گسترده ای پیدا کرده اند، که از مهمترین دلایل آن: اطلاعات زیادی است که QRکدها قادرند در خود ذخیره کنند به طوری که یک QRکد قادر است تا ۷۰۸۹ رقم عددی را در خود نگهداری نماید (به جدول ۱ مراجعه کنید)، همچنین به واسطه پیشرفت سالهای اخیر در صنعت تلفن های همراه، قابلیت خواندن (اسکن) و انتقال اطلاعات گوناگون نهفته در این رمزینه ها، توسط دوربین تلفن های همراهی که دارای نرم افزار خواندن کد (Reader Code) باشند، برای همگان به راحتی فراهم شده است.
رمزینه پاسخ سریع (QR-code) هم ‌اکنون در مفهومی بسیار وسیع‌ در اروپا، آمریکا، آسیای شرقی و کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرد، در روزنامه ها کاربرد فراوان پیدا کرده و در تبلیغات، شرکت ها “رمزینه پاسخ سریع(QR-Code) ” خود را در روزنامه به چاپ میرسانند که حاوی اطلاعات خودشان است. در بعضی از شهرهای اروپایی برای دادن اطلاعات مختلف به گردشگران از این کدها استفاده می شود، یکی از موارد استفاده از رپس در کشور ما علاوه بر تبلیغات، اطلاع رسانی و …، درج رمزینه پاسخ سریع بر روی برچسب های طرح شبنم است که مختص ردیابی کالاهای وارداتی بوده و از سال ۱۳۹۱ اجرا می شود. به طور کلی این رمزینه ها می‌توانند در مجلات، تابلوها، اتوبوس‌ها، کارت‌های بازرگانی و یا در هر چیزی که کاربران آن نیاز به اطلاعات دارند (حتی روی باطری تلفن همراه یا لپ تاپ)، استفاده شوند.

دریافت اطلاعات ذخیره شده در QR-code ها بوسیله گوشی تلفن همراه

برای خواندن (اسکن) این کدها، گوشی (تلفن همراه) یا تبلت شما می بایست به موارد زیر مجهز باشد:

  • دوربین با قدرت تفکیک مناسب
  • نرم افزار رمزینه خوان (بارکرد خوان)

در برخی از مدل های گوشی های تلفن همراه، نرم افزار رمزینه خوان (بارکرد خوان) بطور پیش فرض نصب شده وجود دارد. تلفنهای هوشمند بلک بری و سیستم عامل گوشی گوگل موسوم به "آندروید"، استفاده ازکد "QR" را که شامل اضافه کردن بارکد‌خوان "زینگ" بر روی برخی از مدل‌ها می‌باشد، پشتیبانی می‌نماید. همچنین دارندگان آیفون و آی پد می توانند از اپلیکیشن‌ها رایگانی که ویژه اسکن این کدها نوشته شده استفاده کنند.

سیستم عامل نوکیا موسوم به "سیمبین" نیز مجهز به یک بارکدخوان است که قادر به خواندن کدهای "QR" می‌باشد، فناوری NFC در گوشی‌های جدید روش بی‌نظیری برای استفاده از یک ضربه کوچک برای اسکن بارکدها می باشد. همینطور "ام-بارکد" نیز یک کدخوان"QR" برای سیستم عامل "مائیمو" است. حتی دارندگان گوشی هایی با سیستم عامل جاوا نیز می توانند از نرم افزار رایگان موجود مانند: KaywaReader استفاده کنند.

 توجه:

رمزینه های پاسخ سریع ظرفیت بالایی جهت ذخیره اطلاعات دارند اما رمز گشایی و بازیابی اطلاعات موجود در آنها بستگی مستقیم به قدرت پردازش و نوع سیستم عامل تلفن همراه داشته و ممکن در برخی موارد هنگام اسکن کد های حاوی اطلاعات زیاد، گوشی توانایی خواندن آن را نداشته باشد.